Μπορεί κανείς να δει τις παραπάνω παρατηρήσεις ως κάτι αντίθετο στους διάφορους ορισμούς της «θρησκείας». Εδώ θα χρησιμοποιηθούν τρεις. Ο πρώτος είναι ο ορισμός που περιγράφεται από το δικαστήριο της Καλιφόρνιας στην Αδελφότητα της Ανθρωπότητας. Το δικαστήριο έγραψε:
Η θρησκεία περιλαμβάνει απλώς:
(1) μια πίστη, όχι απαραίτητα αναφερόμενη σε υπερφυσικές δυνάμεις, (2) μια λατρεία, που περιλαμβάνει μια κοινωνική ομάδα που εκφράζει ανοιχτά την πίστη της, (3) ένα σύστημα πρακτικής ηθικής που προκύπτει άμεσα από την προσήλωση σε μια πίστη, και (4) έναν οργανισμό σχεδιασμένο μέσα από τη λατρεία να τηρεί τις αρχές της πίστης.
Τόμος 153 Εφετείο της Καλιφόρνιας, 2η σειρά, σελ. 693 (1957)
Α. «Μια πίστη, όχι απαραίτητα αναφερόμενη σε υπερφυσικές δυνάμεις». Το δικαστήριο δεν υποδεικνύει σε τι είδους πίστη αναφέρεται, αλλά η θρησκεία παραδοσιακά ασχολείται με τα «υπέρτατα ερωτήματα», όπως αυτά που αφορούν το νόημα και τον σκοπό στη ζωή, τη φύση και το πεπρωμένο του σύμπαντος, σχετικά με το αν η ζωή συνεχίζεται και μετά τον θάνατο κ.λπ. Η Σαηεντολογία παρέχει ένα λεπτομερές εννοιολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κάποια απ’ αυτά τα είδη ερωτημάτων φαίνεται να απαντιούνται. Αν και δεν απαντιούνται όλα ρητά, οι ανησυχίες των πιστών γύρω απ’ αυτά φαίνεται να μετριάζονται. Η Σαηεντολογία όμως ασχολείται πολύ λεπτομερειακά με το ερώτημα του θανάτου, και σε κάποιο βαθμό με τον ίδιο τρόπο με τους νεοπλατωνιστές και τη Χριστιανική Επιστήμη (αρνούμενη την πραγματικότητα ή τη σπουδαιότητα του σώματος) και τις παραδόσεις της Ανατολής (μετενσάρκωση σε διαδοχικά σώματα). Όπως και κάποιες άλλες θρησκείες (Βουδισμός, Κομφουκιανισμός, Ταοϊσμός), δε σκέφτεται δύο τάξεις ή δύο επίπεδα ύπαρξης, το φυσικό και το υπερφυσικό, αλλά μόνο ένα. Δεν παρέχει λεπτομερές εννοιολογικό περιεχόμενο για το «Όγδοο Δυναμικό» ή το «Υπέρτατο Ον», αλλά παραχωρεί μια θέση σ’ αυτό, σε αντίθεση με κάποια σώματα που χαρακτηρίζονται από τα δικαστήρια ως θρησκείες (Αδελφότητα της Ανθρωπότητας, Ηθική Κοινωνία της Ουάσιγκτον (Τόμος 249, Ομοσπονδιακό Παράρτημα, 2η σειρά, σελίδα 127), Ηθικός Πολιτισμός και Κοσμικός Ανθρωπισμός (Torcaso εναντίον Γουότκινς, υποσημείωση, Τόμος 367 στα Αρχεία των ΗΠΑ, σελ. 488).
Β. «Μια λατρεία, που περιλαμβάνει μια κοινωνική ομάδα που εκφράζει ανοιχτά την πίστη της». Τι εννοούμε εδώ με το «λατρεία»; Το Αγγλικό Λεξικό της Οξφόρδης ορίζει τη «λατρεία» ως εξής:
1. ευσέβεια – 1683.
2. μια συγκεκριμένη μορφή της θρησκευτικής ευσέβειας· αναφέρεται ειδικά στις εξωτερικές τελετουργίες και τελετές – 1679.
Δεν υπάρχει καμιά προσποίηση ευσέβειας, με την ιουδαϊκοχριστιανική έννοια, στην Εκκλησία της Σαηεντολογίας, αφού η ευσέβεια με τη δεύτερη σημασία λαμβάνει χώρα. Υπάρχει ένα παρεκκλήσι σε κάθε εγκατάσταση της Σαηεντολογίας όπου συγκεντρώνονται κάποιοι Σαηεντολόγοι την Κυριακή για μια διάλεξη ή για να ακούσουν μια ηχογραφημένη διάλεξη πάνω σε ένα συγκεκριμένο θέμα. Οι ερωτηθέντες δε φαίνονταν να πιστεύουν ότι αυτή η πρακτική είχε μεγάλη σπουδαιότητα στη Σαηεντολογική διάταξη των πραγμάτων ή ότι προέκυπτε εκεί αυτή η τυπική ευσέβεια.
Το σύνολο της Σαηεντολογίας, παρ’ όλα αυτά, είναι μια «κοινωνική ομάδα που εκφράζει την πίστη του», και πολλές κοινωνικές συγκεντρώσεις (όπως οι υπηρεσίες του παρεκκλησίου) είναι συλλογικές (σε αντίθεση με τις ατομικές ή τις προσωπικές) δραστηριότητες. Αυτές είναι που χαρακτηρίζονται ρητά ως εκδηλώσεις «Τρίτου Δυναμικού» (ομάδα).
Γ. «Ένα σύστημα ηθικής πρακτικής που προκύπτει άμεσα από την προσήλωση σε μια πίστη». Η Σαηεντολογία έχει ένα εκτεταμένο σώμα γραπτών για την «ηθική» – που μοιάζει με αυτό που το δικαστήριο αναφέρει ως ηθική «πρακτική». Έχει «αξιωματικούς ηθικής» για να συμβουλεύουν τους πιστούς που μπορεί να έχουν αποκλίνει από τα ηθικά πρότυπα που διακηρύσσει η ομάδα. (Αντίθετα με τον ισχυρισμό του δικαστηρίου, υπάρχουν γενικά αναγνωρισμένες θρησκείες –ο Ανιμισμός, μερικές μορφές του Ινδουισμού κ.λπ.– που δεν έχουν ηθική διάσταση, παρόλο που συνήθως έχουν ένα σχέδιο (μη ηθικό) κάποιου συστήματος συμπεριφοράς ή δράσης για τους πιστούς τους, τελετουργικής ή παρηγορητικής φύσης.)
Δ. «Ένας οργανισμός σχεδιασμένος μέσα από τη λατρεία να τηρεί τις αρχές της πίστης». Η Σαηεντολογία δεν είναι παρά ένας τεράστιος και λεπτομερής «οργανισμός… σχεδιασμένος να τηρεί τις αρχές της πίστης». (Αν «λατρεία» σημαίνει «ευσέβεια», είναι δύσκολο να δεις τι μπορεί να σημαίνει το «μέσα από τη λατρεία»). Κάθε εγκατάσταση της Σαηεντολογίας έχει ένα μεγάλο διάγραμμα τοίχου με καταγεγραμμένα σε στήλες τα γραφεία ή τις λειτουργίες, με το πρωινό προσωπικό και με το απογευματινό σε μερικές περιπτώσεις. (Μπορεί να μην είναι συμπληρωμένα σε μια δεδομένη στιγμή όλα τα πόστα, αλλά τα περισσότερα από αυτά φαίνεται πως είναι, τον περισσότερο καιρό). Αυτός ο τεράστιος και πυκνός οργανισμός υπάρχει για να κάνει πράξη το έργο της Σαηεντολογίας, που είναι, ουσιαστικά, να στρατολογεί και να εκπαιδεύει πιστούς στην πρακτική της Σαηεντολογίας. Αν η πρακτική αυτή συνιστά «θρησκεία» ή όχι, ωστόσο, δεν καθορίζεται από το αν ένας οργανισμός την κάνει πράξη, αλλά από το τι είναι αυτή η πρακτική και από το τι είδους πεποιθήσεις πρεσβεύει ή διακηρύσσει, πράγμα με το οποίο ασχολείται το Σημείο Α παραπάνω.
Ο ορισμός της «θρησκείας» που χρησιμοποιείται τόσο «απλά» από το δικαστήριο στην Αδελφότητα της Ανθρωπότητας δεν είναι καθόλου αποδεικτικό στοιχείο για τους στόχους μας, αφού περιλαμβάνει κάποια στοιχεία (ευσέβεια, ηθική) που δεν τα βρίσκεις παγκοσμίως μεταξύ των αναγνωρισμένων θρησκειών, και δεν είναι απόλυτα σαφής ούτε συνάδει εσωτερικά στη χρήση των όρων: Η «λατρεία» στο (2) είναι το ίδιο με τη «λατρεία» στο (4); Πώς μια «συλλογική ομάδα» στο (2) είναι κάτι διαφορετικό από το «ένας οργανισμός μέσα από τη λατρεία» στο (4);
