Η Σαηεντολογία προσφέρει ένα τεράστιο και εξαιρετικά επιμελημένο σύστημα σκέψης που ερμηνεύει και εξηγεί τις διάφορες πλευρές της ανθρώπινης εμπειρίας. Στη βιβλιοκεντρική, προσανατολισμένη στη μελέτη προσέγγιση του έργου της, αποτελεί έναν νέο σχολαστικισμό, ελκυστικό για τους ανθρώπους που τους αρέσει να οργανώνουν, να κατανοούν, να συστηματοποιούν και να αναλύουν λογικά την εμπειρία τους. Δε διδάσκει μια συγκεκριμένη έννοια του όρου «Θεός» ή «Υπέρτατο Ον», αν και αναφέρονται μάλλον μεγαλειωδώς −και αόριστα− σε ένα «Όγδοο Δυναμικό», το υψηλότερο στην ιεραρχία των οκτώ σχέσεων στις οποίες τα άτομα μπορούν να επενδύσουν την ενέργειά τους, αλλά παρέχει λιγοστή καθοδήγηση ή εξήγηση για το πώς θα προχωρούσε κάποιος σε σχέση με αυτό το «δυναμικό» ή για το τι θα περίμενε κανείς να βρει εκεί.
Ωστόσο, η Σαηεντολογία έχει διδάξει πολύ καθαρά και ρητά −ή δίνει τη δυνατότητα στους πιστούς της να ανακαλύψουν− ότι είναι «πνευματικά όντα» που έχουν μια συνεχή ύπαρξη πέρα από τον θάνατο σε διαδοχικά θνητά σώματα. Αυτή η κεντρική διδασκαλία ή ανακάλυψη, που αναφέρεται από όλους σχεδόν τους ερωτηθέντες ως δική τους πεποίθηση, είναι μάλλον μια σημαντική διαφοροποίηση από μη θρησκευτικές φιλοσοφίες και ψυχολογίες. Είναι μια έννοια που χαρακτηρίζει πολλές θρησκείες και σχεδόν κανένα σύστημα σκέψης που δεν είναι θρησκευτικό.
Η Σαηεντολογία προσφέρει ένα τεράστιο και εξαιρετικά επιμελημένο σύστημα σκέψης που ερμηνεύει και εξηγεί τις διάφορες πλευρές της ανθρώπινης εμπειρίας.
Πιο συγκεκριμένα, αυτή η άποψη της πραγματικότητας και των συνεπειών που την ακολουθούν φαίνεται να ικανοποιεί τη δίψα των περισσότερων υποστηρικτών της για το υπέρτατο νόημα. Πολλοί από τους ερωτηθέντες χαρακτήριζαν τον εαυτό τους ως «κυνηγούς» που είχαν δοκιμάσει τη μια θρησκεία μετά την άλλη και έμειναν ανικανοποίητοι απ’ όλες, μέχρι που συνάντησαν τη Σαηεντολογία και βρήκαν συνεχιζόμενη ικανοποίηση σ’ αυτήν. Όπως το έθεσε κάποιος απ’ αυτούς: «Αυτού του είδους τα ερωτήματα δε με ενοχλούν πλέον».
Αν και η Σαηεντολογία δεν έχει συγκεκριμένη απάντηση έτοιμη για κάθε πιθανή θεολογική ερώτηση (περισσότερο από ό,τι μερικές αναγνωρισμένες θρησκείες), φαίνεται να έχει τη δυνατότητα να εμφυσήσει στους θιασώτες της μια πίστη ότι η ύπαρξη λαμβάνει χώρα σε ένα βασικά ουσιώδες και έγκυρο πλαίσιο στο οποίο η στοχευμένη ανθρώπινη δραστηριότητα είναι εφικτή και αποτελεσματική.
Με βάση το ότι πραγματικά κατευνάζει (μπορεί και να απαντά ρητά) τις ανησυχίες των πιστών της σχετικά με το υπέρτατο νόημα της ζωής, η Σαηεντολογία είναι θρησκεία και, λειτουργικά, είναι πολύ αποτελεσματική. Λαμβάνοντας υπόψη την ανάλυση του τμήματος IV παραπάνω, αυτό αποτελεί το μόνο αναγκαίο και επαρκές χαρακτηριστικό μιας θρησκείας, όλων των θρησκειών, και καμιάς άλλης μορφής της ανθρώπινης δραστηριότητας. Δεν έχουν έρθει όλοι οι οπαδοί στη Σαηεντολογία σε αναζήτηση αυτού του προϊόντος ή της υπηρεσίας, και δεν έχουν επιτύχει όλοι αυτό το επίπεδο γνώσης, αλλά αυτό ισχύει για όλες τις θρησκείες. Κανείς από τους ερωτηθέντες, κανείς που να είχε νιώσει προηγουμένως θρησκευτικές απορίες, δεν ανέφερε ότι οι απορίες συνεχίστηκαν στη Σαηεντολογία. Ίσως υπήρξαν κάποιοι που συνέχισαν να έχουν απορίες, αλλά δεν το παραδέχτηκαν· πιθανόν, άτομα που ήταν ακόμη δυσαρεστημένα, απομακρύνθηκαν από τη Σαηεντολογία −όπως κάνουν κάποιοι− και ακόμα αναζητούν απαντήσεις κάπου αλλού. Αυτό δεν αμφισβητεί το γεγονός ότι η Σαηεντολογία μπορεί να εκτελεί τη λειτουργία της θρησκείας για εκείνους που παραμένουν.
Εκτός από την παραπάνω οριστική διαπίστωση σχετικά με τη Σαηεντολογία, υπάρχουν κι άλλες που, αν και δεν είναι από μόνες τους καθοριστικές, ενισχύουν το συμπέρασμα ότι η Σαηεντολογία είναι θρησκεία:
1. Ο «εξομολογητικός» χαρακτήρας του «ώντιτινγκ».
2. Η διδασκαλία (είτε πρόκειται για αντικειμενική αλήθεια ή όχι) ότι τα ανθρώπινα όντα είναι στην ουσία καλά.
3. Η έμφαση στην ηθική στις ανθρώπινες σχέσεις.
4. Η ικανότητα να επαναφέρει τα άτομα από τον εθισμό στα ναρκωτικά.
5. Η επισημοποίηση γάμων από το προσωπικό της Εκκλησίας.
6. Η εστίαση στο «να βοηθάς τους άλλους», με αποτέλεσμα τα προγράμματα της Εκκλησίας για την τρίτη ηλικία, την εναντίωση στη θεραπεία με ηλεκτροσόκ και λοβοτομή ως τεχνική ψυχικής υγείας κ.λπ.
Dean Μ. Kelley
1980
Ενημέρωση: Ιούνιος 1996
