Οι απαρχές της Σαηεντολογίας χρονολογούνται πίσω στο 1930, όταν ο Λ. Ρον Χάμπαρντ, ο Αμερικανός που θα γινόταν ο ιδρυτής της Σαηεντολογίας, ταξίδεψε στην Ανατολή και αναρωτήθηκε γιατί ο άνθρωπος να περνά μια τόσο δυστυχισμένη ζωή. Κανείς δεν ήταν σε θέση να απαντήσει στις ερωτήσεις του, όταν, ως νέος, ρωτούσε από πού προήλθε ο άνθρωπος και προς τα πού πηγαίνει.
Το 1950, ο Λ. Ρον Χάμπαρντ έγραψε ένα βιβλίο για ένα θέμα που ονομάζεται Διανοητική («διά μέσου του νου»), η οποία αποτελούσε τις πρώτες έρευνές του για τη διάνοια. Το βιβλίο Διανοητική: Η Σύγχρονη Επιστήμη της Πνευματικής Υγείας ήταν πολύ δημοφιλές και σύντομα έγινε μπεστ σέλερ, και έχει πουλήσει περισσότερα από
Ο όρος «Σαηεντολογία» προέρχεται από τη λατινική λέξη scio (γνωρίζω, με την πληρέστερη έννοια του όρου) και την ελληνική λέξη λόγος (μελέτη κάποιου θέματος).
Στο βιβλίο Σαηεντολογία: Τα Βασικά Στοιχεία της Σκέψης, ο Λ. Ρον Χάμπαρντ εξηγεί ότι, στην πραγματικότητα, το θέμα προέρχεται από την ψυχολογία, αλλά ότι πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν προέρχεται από τη σημερινή ψυχολογία, αλλά μάλλον από την παλιότερη ψυχολογία, όπως αυτή διδασκόταν στις θρησκείες του κόσμου, πριν να αφαιρεθεί τον τελευταίο αιώνα η πνευματική ουσία της μελέτης.
Ψυχολογία σημαίνει κυριολεκτικά «η μελέτη του πνεύματος». Η ψυχολογία του σήμερα έχει χάσει αυτό το νόημα και δε μελετά πια ούτε αναγνωρίζει το πνεύμα ως αυθεντικό πεδίο μελέτης. Με αυτή την έννοια η Σαηεντολογία είναι πολύ διαφορετική, γιατί όντως μελετά το πνεύμα, όπως κάνουν οι πιο μεγάλες θρησκείες του κόσμου.
Οι θρησκείες γενικά αποδέχονται ότι το ανθρώπινο πνεύμα σχετίζεται με τη μεγάλη «δύναμη της ζωής» αυτού του σύμπαντος. Ωστόσο, η λέξη «πνεύμα» είναι δύσκολο να οριστεί. Μερικοί υποστηρίζουν ότι το πνεύμα είναι στην πραγματικότητα η ανθρώπινη διάνοια. Στη Σαηεντολογία όμως, ο όρος «πνεύμα» σημαίνει «ο εαυτός» και σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από τη διάνοια. Σε μια σιντοϊστική ιαπωνική θρησκεία, τη
Οι θρησκείες γενικά αποδέχονται ότι το ανθρώπινο πνεύμα σχετίζεται με τη μεγάλη «δύναμη της ζωής» αυτού του σύμπαντος. Μερικοί υποστηρίζουν ότι το πνεύμα είναι στην πραγματικότητα η ανθρώπινη διάνοια. Στη Σαηεντολογία όμως, ο όρος «πνεύμα» σημαίνει «ο εαυτός» και σημαίνει κάτι πολύ περισσότερο από τη διάνοια.
Η ιδέα της επινόησης καινούργιων λέξεων για να εξηγηθούν καινούργιες έννοιες για τις οποίες δεν υφίστανται λέξεις δεν είναι κάτι το καινούργιο για τις θρησκείες. Στην Ιαπωνία, ο Δάσκαλος Κομποντάισι, ιδρυτής της Σίνγκον (ενός πολύ παλιού και παραδοσιακού, μεγάλου αποκρυφιστικού βουδιστικού θρησκευτικού δόγματος), επινόησε πολλές λέξεις που ήταν ανάγκη να δημιουργηθούν, έτσι που να είναι εφικτή η εφαρμογή αυτής της θρησκείας.
Ωστόσο, την ίδια στιγμή δεν υπάρχει καμία καινούργια λέξη για τον Θεό, που να επινοήθηκε στη Σαηεντολογία. Παρόλο που η έννοια του Θεού μπορεί να μην είναι μέρος της μελέτης της Σαηεντολογίας και τα μέλη της μπορεί να έχουν τις δικές τους ιδέες για το τι είναι ή δεν είναι αυτός ο όρος, οι λέξεις που χρησιμοποιούνται γι’ αυτόν είναι «το Υπέρτατο Ον», «το άπειρο», «η ολότητα των πάντων»,
Η Σαηεντολογία, σε αντίθεση με κάποιες άλλες θρησκείες, δεν έχει συγκεκριμένο δόγμα σχετικά με την έννοια του Θεού, αλλά μάλλον επιτρέπει στο άτομο να αναπτύξει τη δική του κατανόηση για το πώς ταιριάζει με το σύμπαν και τη φύση των πραγμάτων. Mετά από αυτό μπορεί να ακολουθήσει η πίστη. Έτσι, οι μαθητές της Σαηεντολογίας όχι μόνο φαίνεται ότι προέρχονται από όλα τα κοινωνικά στρώματα και τις εθνικότητες, αλλά και από πολύ διαφορετικά θρησκευτικά υπόβαθρα. Το να είναι κανείς μέλος σε περισσότερες από μία θρησκείες είναι κάτι το πολύ συνηθισμένο στην Ιαπωνία και την Ανατολή. Σύμφωνα μ’ αυτή την παράδοση, κάποιοι Ιάπωνες μαθητές της Σαηεντολογίας δεν εγκαταλείπουν τις άλλες θρησκείες τους, αλλά με βάση αυτό που εγώ μπορώ να καταλάβω, έχουν χρησιμοποιήσει τη μελέτη της Σαηεντολογίας για να ενισχύσουν την προηγούμενή τους θρησκευτική αφοσίωση και πίστη στον Θεό. Αυτό είναι κάπως παρόμοιο με αυτό που συνηθίζεται στη σχετικά νέα σιντοϊστική θρησκεία, τη Σέιχο-νο-Ιε, που κι αυτή έχει οπαδούς που προέρχονται από τον Βουδισμό, από τον Χριστιανισμό και από άλλες θρησκείες.