Ι. Εισαγωγη

Οι θρησκείες, ανάμεσα στα άλλα, αποτελούν μοναδικά πειράματα του ανθρώπου που ως σκοπό έχουν τη δημιουργία ιερού χρόνου και ιερού χώρου. Οι θρησκείες καθορίζουν ποιες είναι οι άγιες ημέρες ενός ιερού ημερολογίου, ώστε να τους δίνεται ιδιαίτερη προσοχή, να γίνεται κάποιος εορτασμός ή κάποια αναμνηστική τελετή. Οι θρησκείες επίσης καθορίζουν ιερούς τόπους –τόπους λατρείας, τόπους συγκέντρωσης, τόπους προσκυνήματος– με σκοπό να τελείται εκεί ένα ειδικό είδος τελετουργίας. Τα ανθρώπινα όντα, με τη συμμετοχή τους στον ιερό χρόνο και χώρο, υλοποιούν στην επίγεια ζωή τη θρησκευτική τους αφοσίωση.

Όλες οι θρησκείες, ακόμη και τα «νέα θρησκευτικά κινήματα», βρίσκουν τρόπους για να δημιουργήσουν ιερό χρόνο και ιερό χώρο. Στο διεθνές ιερό ημερολόγιο της Εκκλησίας της Σαηεντολογίας, για παράδειγμα, η 11η Νοεμβρίου χαρακτηρίζεται ως «Εθνική Ημέρα Ίδρυσης για τη Νότια Αφρική» και γιορτάζεται η εγκαθίδρυση της πρώτης εκκλησίας της Σαηεντολογίας στη Νότια Αφρική, της εκκλησίας δηλαδή που ιδρύθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1957. Παρόλο που διαλέξεις για τη Σαηεντολογία είχαν παρουσιαστεί στο Γιοχάνεσμπουργκ ήδη από τις αρχές του 1955, η ίδρυση της πρώτης εκκλησίας εκεί σηματοδότησε την αρχή της οργανωμένης θρησκευτικής ζωής της Σαηεντολογίας στη Νότια Αφρική.

Η Εκκλησία μετά από μια δεκαετία και πλέον ανάπτυξης αντιμετώπισε την αντίδραση της κυβέρνησης της Νότιας Αφρικής. Υπό την αιγίδα του Υπουργείου Υγείας, μια επίσημη κρατική Εξεταστική Επιτροπή συγκλήθηκε στο χρονικό διάστημα μεταξύ Απρίλη του 1969 και Δεκέμβρη του 1970, για να διερευνήσει την Εκκλησία της Σαηεντολογίας. Με την υποβολή της έκθεσής της το 1972, η επιτροπή εξέδωσε την αστήρικτη σύσταση που ανέφερε ότι η Σαηεντολογία δε θα πρέπει να αναγνωρίζεται νομίμως ως εκκλησία ή θρησκεία στη Νότια Αφρική.

Ωστόσο, παρά την προτροπή αυτής της επιτροπής, επιτράπηκε στην Εκκλησία της Σαηεντολογίας να καταχωριστεί ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός. Στο διεθνές ιερό ημερολόγιο της Σαηεντολογίας, η 16η Ιανουαρίου σηματοδοτεί την εορτή «Ημέρα της Αναγνώρισης στην Αφρική», σε ανάμνηση εκείνης της ημέρας του 1975, κατά την οποία η Εκκλησία της Σαηεντολογίας αναγνωρίστηκε ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός στη Νότια Αφρική. Η Εκκλησία περιμένει, όμως, πλήρη νομική αναγνώριση, ως αληθινή θρησκεία στη Νότια Αφρική, ανάλογη με την αναγνώριση που η Σαηεντολογία έχει λάβει σε άλλα μέρη του κόσμου. Όταν συμβεί αυτό, μια νέα εορτή θα μπορούσε να προστεθεί στο διεθνές ιερό ημερολόγιο της Εκκλησίας της Σαηεντολογίας.

Όσον αφορά τη δημιουργία ιερού χώρου, η Εκκλησία της Σαηεντολογίας έχει εγκαθιδρύσει τόπους λατρείας στα περισσότερα μεγάλα αστικά κέντρα της χώρας. Σύμφωνα με το παράδειγμα της πρώτης εκκλησίας στο Γιοχάνεσμπουργκ, εκκλησίες της Σαηεντολογίας ιδρύθηκαν στο Κέιπ Τάουν το 1961, στο Πορτ Ελίζαμπεθ το 1962, στο Ντέρμπαν το 1963 και στην Πρετόρια το 1968. Ακόμη μια εκκλησία ιδρύθηκε στο Γιοχάνεσμπουργκ το 1981, για να προσφέρει τις υπηρεσίες της στο προάστιο Γιοχάνεσμπουργκ Νορθ. Αυτές οι εκκλησίες, όπως κάθε ιερός τόπος, είναι τόποι για την ανάπτυξη ξεχωριστών ειδών θρησκευτικής δραστηριότητας. Πιστοποιημένοι λειτουργοί, σ’ αυτές τις εκκλησίες, προσφέρουν μια ευρεία κλίμακα θρησκευτικών υπηρεσιών, στις οποίες περιλαμβάνονται οι κυριακάτικες λειτουργίες, οι ποιμαντορικές συμβουλές, οι τελετές γάμων, ονοματοδοσίας και κηδειών, που κάνουν αυτούς τους τόπους κέντρα ζωτικής σημασίας για τη θρησκευτική ζωή της Σαηεντολογίας.

Η Σαηεντολογία είναι μια «εφαρμοσμένη θρησκευτική φιλοσοφία. Ο στόχος της είναι να φέρει το άτομο σε θέση να κατανοήσει τον εαυτό του και τη ζωή του ως πνευματικό ον και σε σχέση με το σύμπαν ως σύνολο». Με άλλα λόγια, η Εκκλησία της Σαηεντολογίας αναπτύσσει έναν θρησκευτικό τρόπο για να έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο, πράγμα που γίνεται αντιληπτό μέσα στα πλαίσια των πλευρών της ζωής που είναι ιερές και υπερβαίνουν τον άνθρωπο.

Επομένως, η Σαηεντολογία, όπως και κάθε άλλη θρησκεία, είναι ένα μοναδικό πείραμα του ανθρώπου, όσον αφορά την παραγωγή ιερού χρόνου και ιερού χώρου. Όμως, όπως και κάθε άλλη θρησκεία, η Σαηεντολογία είναι, επίσης, ένα μοναδικό πείραμα του ανθρώπου, όσον αφορά το γεγονός ότι έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο. Σύμφωνα με τον ορισμό που δίνει η ίδια η εκκλησία, η Σαηεντολογία είναι μια «εφαρμοσμένη θρησκευτική φιλοσοφία. Ο στόχος της είναι να φέρει το άτομο σε θέση να κατανοήσει τον εαυτό του και τη ζωή του ως πνευματικό ον και σε σχέση με το σύμπαν ως σύνολο».1 Με άλλα λόγια, η Εκκλησία της Σαηεντολογίας αναπτύσσει έναν θρησκευτικό τρόπο για να έχει ως επίκεντρο τον άνθρωπο, πράγμα που γίνεται αντιληπτό μέσα στα πλαίσια των πλευρών της ζωής που είναι ιερές και υπερβαίνουν τον άνθρωπο.

Οι κλασικοί ακαδημαϊκοί ορισμοί για τη θρησκεία τείνουν να επικεντρώνονται είτε στα χαρακτηριστικά που υπερβαίνουν τον άνθρωπο είτε στα ιερά χαρακτηριστικά του κόσμου της θρησκείας. Σύμφωνα με μια προσέγγιση του ορισμού της θρησκείας, που μπορεί να βρεθεί στο έργο του ανθρωπολόγου του 19ου αιώνα, Ε. Μπ. Τέιλορ, θρησκεία είναι, στην ουσία, μια ενασχόληση με την υπέρβαση των ικανοτήτων του ανθρώπου. Σύμφωνα με αυτά τα πλαίσια, θρησκεία είναι ένα σύνολο πεποιθήσεων και πρακτικών σε σχέση με τα πνευματικά, υπερφυσικά ή υπεράνθρωπα όντα που ανυψώνονται πάνω και πέρα από το συνηθισμένο επίπεδο της ανθρώπινης ύπαρξης. Σύμφωνα με μια άλλη προσέγγιση του ορισμού της θρησκείας, η οποία μπορεί να βρεθεί στο έργο του κοινωνιολόγου Εμίλ Ντουρκχάιμ, η θρησκεία είναι ένα σύνολο πεποιθήσεων και πρακτικών που σχετίζονται με ένα ιερό κεντρικό σημείο που ενώνει μια ανθρώπινη κοινότητα. Από αυτή την οπτική, η θρησκεία προσδίδει στη ζωή μια ιερή σημασία και ισχύ μέσα από την πίστη σε μύθους και δόγματα, μέσα από τις πρακτικές των τελετουργιών και της ηθικής, μέσα από τα προσωπικά βιώματα και μέσα από τις μορφές της κοινωνικής οργάνωσης.2

Βεβαίως, η Εκκλησία της Σαηεντολογίας, η οποία αναπτύχθηκε από τις τεχνικές της πνευματικής θεραπείας της Διανοητικής, που είχαν διατυπωθεί μέχρι το 1950 από τον ιδρυτή της, τον Λ. Ρον Χάμπαρντ, μπορεί να οριστεί ως θρησκεία με γνώμονα τους καθιερωμένους ορισμούς. Ωστόσο, οι ακαδημαϊκές συζητήσεις έχουν την τάση να αγνοούν τις πολιτικές δυνάμεις που παρακινούν την άρνηση και την αναγνώριση, πράγματα που εμπλέκονται με τον καθορισμό μιας θρησκείας. Επομένως, πριν περιγράψουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της θρησκείας της Σαηεντολογίας, θα χρειαστεί να αναλογιστούμε, εν συντομία σε αυτό το σημείο, τη γεμάτη αγώνες ιστορία της αναγνώρισης της θρησκείας στη Νότια Αφρική.

II. Η Αναγνώριση μιας Θρησκείας
ΚΑΝΤΕ ΛΗΨΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΗΣ ΒΙΒΛΟΥ