ΑΝΕΞΙΘΡΗΣΚΙΑ
ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗ ΠΟΙΚΙΛΟΜΟΡΦΙΑ

Οι θρησκείες που αποδέχονται τον κόσμο συναντούν μισαλλοδοξία, ακόμη κι αν έχουν την τάση, σε γενικές γραμμές, να επιδοκιμάζουν πεφωτισμένες κοσμικές αξίες. Παρά τον γενικά θετικό προσανατολισμό προς τον κόσμο, μπορεί επίσης να έχουν μια αποστολή να προωθούν την κοινωνική μεταρρύθμιση, ιδιαίτερα σε εκείνους τους τομείς της ζωής, όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η θρησκευτική ελευθερία, που βρίσκονται στο επίκεντρο των δικών τους χαρακτηριστικών αξιών. Το κρίσιμο σημείο της αντίθεσης που αντιμετωπίζουν είναι ότι αυτό το είδος θρησκείας παρουσιάζεται ως ένα μέσο για να συνειδητοποιήσει κανείς τα οφέλη που συνδέονται με την καθημερινή επιτυχία, την υγεία, την ικανότητα, τη λειτουργική αποδοτικότητα, την εφαρμοσμένη ευφυΐα και ίσως ακόμα και τον πλούτο: γενικά, μια καλύτερη εμπειρία της ζωής στον κόσμο. Γι’ αυτούς που ακολουθούν τη θρησκευτική παράδοση τέτοια πράγματα θεωρούνται υπερβολικά πεζά για να αποτελούν το σωστό μέλημα μιας θρησκείας. Απ’ αυτό πηγάζει η κατηγορία ότι κινήσεις αυτού του τύπου «δεν είναι θρησκείες». Αυτές οι θρησκείες γενικά απορρίπτουν τις παραδοσιακές και συναισθηματικές πλευρές του κύριου κορμού του Χριστιανισμού. Χαρακτηρίζονται από μια πιο συστηματική και ορθολογική προσέγγιση των πνευματικών ζητημάτων και βλέπουν ότι υπάρχει συνέχεια ανάμεσα στην πνευματική γνώση και στην καθημερινή βελτίωση των προσωπικών περιστάσεων. Φυσικά, ως διαφορετικές θρησκείες, χρησιμοποιούν διαφορετικές τεχνικές με τις οποίες απελευθερώνουν πνευματικές ενέργειες και εξηγούν τις επιτυχίες τους με διαφορετικούς όρους και με αναφορά στο δικό τους σύνολο των θρησκευτικών δογμάτων. Από κοινωνιολογική όμως άποψη και σίγουρα από τη σκοπιά της θρησκευτικής ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, αυτές οι θρησκείες προσφέρουν στους ανθρώπους μια χαρακτηριστική ερμηνεία της ζωής και του πνεύματος. Συνήθως διεκδικούν πραγματική αποδοχή με το να προσφέρουν μια μέθοδο για την επίτευξη υψηλότερων πνευματικών καταστάσεων, το αποτέλεσμα των οποίων εκδηλώνεται σε πρακτικά καθημερινά ψυχικά και υλικά οφέλη. Μερικά από τα πρώτα παραδείγματα θρησκειών που «αποδέχονται τον κόσμο» χρησιμοποιούσαν μια χριστιανική επισκόπηση με βάση την οποία διατύπωσαν τον προσανατολισμό τους. Παραδείγματα: η Χριστιανική Επιστήμη και οι ομάδες της Νέας Σκέψης, όπως η Ενότητα και η Θεϊκή Επιστήμη. Πιο πρόσφατες θρησκείες, τις οποίες μπορούμε να θεωρήσουμε ως θρησκείες που αποδέχονται τον κόσμο, δεν προέρχονται από τη χριστιανική παράδοση. Μεταξύ αυτών θα μπορούσε να περιληφθεί η Σαηεντολογία, ενώ σε άλλες περιπτώσεις ένας προσανατολισμός που αποδέχεται τον κόσμο έχει προέλθει από μια θρησκεία της Ανατολής, όπως η περίπτωση του Σόκα Γκακάι (Νιχίρεν Βουδισμός) και Υπερβατικός Διαλογισμός του Μαχαρίσι.