Ως αποτέλεσμα της ανάλυσης που γίνεται εδώ, μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η Σαηεντολογία είναι μια θρησκεία από όλες τις απόψεις που υπάρχουν στην τρέχουσα συζήτηση ορισμού αυτού του όρου στις κοινωνικές επιστήμες και την οποία έχουμε επανεξετάσει με την παρούσα εργασία.
Όπως συμβαίνει με τις περισσότερες θρησκείες που διεθνώς αποτελούν τη «θρησκευτική ζύμωση» των τελευταίων αρκετών δεκαετιών (οι θρησκείες ανατολικής προέλευσης, ο Πεντηκοστιανισμός και οι αφρο-αμερικάνικες θρησκείες μεταξύ άλλων), οι θρησκευτικές εμπειρίες που δεν είναι και κοινές και καθημερινές έχουν ένα κεντρικό μέρος στη Σαηεντολογία. Όπως και με τις άλλες θρησκείες, τέτοιες εμπειρίες συμβαίνουν εν μέρει επειδή είναι υποκινούμενες, ρυθμιζόμενες και ερμηνευμένες από το δόγμα και εν μέρει επειδή λαμβάνονται ως απόδειξη της ορθότητας του κοσμικού οράματος που υιοθετήθηκε από την ομάδα. Συνεπώς, η Σαηεντολογία ταιριάζει με τους ουσιαστικούς ορισμούς της θρησκείας που χρησιμοποιούνται στο παρόν στις κοινωνικές επιστήμες.
Μπορούμε να συμπεράνουμε ότι η Σαηεντολογία είναι μια θρησκεία από όλες τις απόψεις που υπάρχουν στην τρέχουσα συζήτηση ορισμού αυτού του όρου.
Η Σαηεντολογία ταιριάζει επίσης με την ιδέα των θρησκειών, όπως ορίζεται σήμερα από τη λειτουργικιστική άποψη, αφού αποτελεί ένα σώμα ιδεών μέσω των οποίων μια ομάδα ανθρώπων δίνει νόημα σε πρωταρχικά προβλήματα, όπως η αδικία, η δυστυχία και η έρευνα για το νόημα της ζωής, και καθώς συνδυάζεται με πρακτικές μέσω των οποίων αυτές οι ομάδες αντιμετωπίζουν αυτά τα προβλήματα και σκοπεύουν να τα ξεπεράσουν.
Όπως και με τις περισσότερες θρησκείες, η Σαηεντολογία υποστηρίζει ότι έχει ανακαλύψει το μυστήριο της ζωής. Δε διατυπώνει ένα παραδεκτά αυθαίρετο νόημα για τη ζωή του ανθρώπου. Με αυτόν τον τρόπο, διαφοροποιεί τον εαυτό της από τις ανθρωπιστικές απόψεις. Δε συνιστά ούτε υπαγορεύει αξίες και ηθικούς κανόνες για να δώσει νόημα στην ανθρώπινη ζωή· αντιθέτως, υποστηρίζει ότι ξέρει τι όντως είναι ο άνθρωπος και ποιο είναι το νόημα της ζωής του. Την ίδια στιγμή, και επειδή χρησιμοποιεί παρόμοιο λεξιλόγιο με αυτό των κοινωνικών επιστημών, είναι ξεκάθαρα διαφορετική από αυτές, δεδομένου ότι δεν αποσκοπεί αποκλειστικά στο να περιγράφει πώς συμβαίνουν τα πράγματα, δε δημιουργεί ερωτήσεις ούτε παρουσιάζει υποθέσεις για την αντίθεσή τους και τελική τροποποίησή τους, αλλά διαβεβαιώνει ότι έχει ανακαλύψει τις αληθινές αιτίες και προσφέρεται να μοιραστεί αυτή τη γνώση. Γι’ αυτόν τον λόγο, η Σαηεντολογία ταιριάζει με τους συγκριτικούς ορισμούς, που τη διακρίνουν από τις ανθρωπιστικές απόψεις.
H Εκκλησία της Σαηεντολογίας αναμένει από τους πιστούς της να γίνουν θρησκευτικά άτομα, με την έννοια που οι αναλυτικοί ορισμοί της θρησκείας δίνουν σε αυτόν τον όρο. Στην πραγματικότητα, παρέχει ένα συσχετισμένο σύστημα πεποιθήσεων έτσι ώστε οι πιστοί της να μπορούν να μοιράζονται τα πρωταρχικά δόγματά της και αναμένει ότι θα συμμετέχουν σε τελετουργικές δραστηριότητες, επιτυγχάνοντας μια άμεση εμπειρία απώτατης πραγματικότητας, ότι θα αποκτήσουν πληροφορίες σχετικά με τις αρχές της πίστης τους και ότι θα βιώσουν αποτελέσματα στην καθημερινή ζωή τους. Έτσι, σύμφωνα με τους αναλυτικούς ορισμούς της θρησκείας, η Εκκλησία της Σαηεντολογίας συνιστά ένα θρησκευτικό ίδρυμα, επειδή οι προσδοκίες της σε σχέση με τους πιστούς της αντιστοιχούν σε αυτές που προσδοκούν τέτοια ιδρύματα από τους θρησκευόμενους ανθρώπους.
Τελικά, με την υιοθέτηση μιας εκ των έσω άποψης, παρατηρείται ότι η Σαηεντολογία εκλαμβάνεται ως θρησκεία στα περισσότερα πολιτιστικά πλαίσια όπου έχει διεξάγει τις δραστηριότητές της, συμπεριλαμβανομένων και των επίσημων ανακοινώσεων των κυβερνητικών ιδρυμάτων, των μελών της Εκκλησίας και των κοινωνικών επιστημόνων που έχουν μελετήσει καινούργια θρησκευτικά κινήματα.
Σ’ αυτή την εξέταση, έχουμε λάβει υπ’ όψιν την αντιστοιχία μεταξύ της Σαηεντολογίας και των μοντέρνων ορισμών που χρησιμοποιούνται στο πεδίο των κοινωνικών επιστημών. Όμως, η Σαηεντολογία φαίνεται επίσης να ταιριάζει και με τους ορισμούς της θρησκείας, που θεωρούνται «κλασικοί» τόσο στην ανθρωπολογία όσο και στην κοινωνιολογία.
Στο πεδίο της κοινωνιολογίας, ο Μαξ Βέμπερ, που θεωρείται ο «πατέρας» της κοινωνιολογίας της θρησκείας, προτίμησε να μην ορίσει τον όρο (Βέμπερ 1964, σελ. 1). Αντίθετα, ταξινόμησε λεπτομερώς τις γνωστές θρησκείες σε έναν μεγάλο αριθμό διαφορετικών τύπων διαιρεμένων σύμφωνα με έναν μεγάλο αριθμό κριτηρίων. Η Σαηεντολογία φαίνεται να αντιστοιχεί σε έναν ορισμένο τύπο από τις «θρησκείες διάσωσης» που παρουσιάζονται σαν ένα μονοπάτι προς την ελευθερία του πνεύματος από τη μετεμψύχωση ή από τον κύκλο μεταξύ γέννησης και θανάτου (Βέμπερ 1964, σελ. 146). Μεταξύ των θρησκειών διάσωσης η Σαηεντολογία θα κατατασσόταν σύμφωνα με τα κριτήρια του Βέμπερ μεταξύ αυτών που:
- έχουν ιδρυθεί από έναν προφήτη που καθιέρωσε ένα δόγμα το οποίο απευθύνεται στη διάσωση του ανθρώπινου γένους (Βέμπερ 1964, σελ. 46)
- διαθέτουν συστηματοποιημένα τελετουργικά σε ένα σώμα εμπεριστατωμένων νόμων η γνώση των οποίων απαιτεί ειδική εκπαίδευση (Βέμπερ 1964, σελ. 154)
- δηλώνουν ότι η διάσωση μπορεί να επιτευχθεί διαμέσου μιας θρησκευτικής προσπάθειας που απευθύνεται στην αυτο-τελειοποίηση (Βέμπερ 1964, σελ. 156)
- έχουν αναπτύξει μια διαδικασία που προτίθεται να πετύχει τη θρησκευτική καθαγίαση της προσωπικότητας (Βέμπερ1964, σελ. 156) και
- υποστηρίζουν ότι η καθαγίαση της προσωπικότητας υποδηλώνει την απόκτηση υπεράνθρωπων δυνάμεων και τη δυνατότητα επίτευξης υπεράνθρωπων πράξεων (Βέμπερ 1964, σελ. 157).
Η αντιστοιχία μεταξύ της Σαηεντολογίας και αυτού του τύπου θρησκευτικής διάσωσης, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις κατηγορίες του Βέμπερ, εκφράζεται καθαρά στην ακόλουθη παράγραφο του βιβλίου Τι είναι η Σαηεντολογία;:
«Σε αντίθεση με εκείνους που διδάσκουν ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να βελτιωθεί και ότι κάπου εβδομήντα χρόνια μέσα σε ένα σώμα είναι όλα όσα μπορεί να περιμένει κανείς, υπάρχουν υψηλότερες καταστάσεις από αυτές του θνητού ανθρώπου. Η κατάσταση του OT όντως υπάρχει και οι άνθρωποι μπορούν να την πετύχουν. Όπως οποιοδήποτε άλλο κέρδος στη Σαηεντολογία, αυτή επιτυγχάνεται βαθμιαία...»
«Μερικά από τα θαύματα στη ζωή έχουν εκτεθεί σε πλήρη θέα για πρώτη φορά στα χρονικά στα επίπεδα του ΟΤ. Ένα, και όχι το ελάχιστο, από αυτά τα θαύματα είναι το να γνωρίζει κανείς την αθανασία και την ελευθερία από τον κύκλο γέννησης και θανάτου.
»Ο δρόμος είναι αληθινός και ξεκάθαρα σημαδεμένος. Το μόνο που χρειάζεται κανείς είναι να βάλει το πόδι του στο πρώτο σκαλοπάτι της σκάλας και να ανέβει στο Κλήαρ και μετά να προχωρήσει προς τα επάνω στο επίπεδο του Λειτουργικού Θήταν.
»Το ώντιτινγκ καθιστά ικανό το άτομο να γεφυρώσει την απόσταση από τον Homo sapiens με τα φάρμακά του, τους πόνους του, τα προβλήματά του, τις αναστατώσεις και τους φόβους του, με υψηλότερες καταστάσεις και την ελευθερία ως ένα πνευματικό ον. Τέτοιες καταστάσεις αποκτούνται μόνο μέσω του ώντιτινγκ. Αλλά υπάρχουν όντως και είναι δυνατόν να επιτευχθούν και αποκαθιστούν πλήρως ένα ον στην έμφυτη δυνατότητά του». (Τι Είναι η Σαηεντολογία; 1992, σελ. 222-223)
Σε σχέση μ’ αυτόν τον ορισμό και όπως έχει ήδη δηλωθεί, η κεντρική πίστη της Σαηεντολογίας είναι ότι ο άνθρωπος είναι ένας θήταν, δηλαδή, ένα
Στο πεδίο της ανθρωπολογίας ο ορισμός της θρησκείας που θεωρείται περισσότερο κλασικός είναι αυτός που δόθηκε από τον Σερ Έντουαρντ Τέιλορ ο οποίος τη χαρακτηρίζει σαν «την πίστη σε πνευματικά όντα» (Έβανς-Πρίτσαρντ 1976, σελ. 14-15). Σε σχέση μ’ αυτόν τον ορισμό και όπως έχει ήδη δηλωθεί, η κεντρική πίστη της Σαηεντολογίας είναι ότι ο άνθρωπος είναι ένας θήταν, δηλαδή, ένα
«Είσαι ένας θήταν, ένα πνευματικό ον. Όχι τα μάτια σου, όχι ο εγκέφαλός σου, αλλά εσύ. Δεν έχεις έναν θήταν, κάτι που έχεις χώρια από τον εαυτό σου· εσύ είσαι ένας θήταν. Δε θα έλεγες ο θήταν μου· θα έλεγες εγώ.
»Αν και πολλά απ’ αυτά που η Σαηεντολογία κατέχει ως αλήθειες ίσως επαναλαμβάνονται σε πολλά μεγάλα φιλοσοφικά δόγματα, αυτό που προσφέρει είναι τελείως νέο: Έναν ακριβή δρόμο μέσω του οποίου ο καθένας μπορεί να ανακτήσει την αλήθεια και την απλότητα του πνευματικού εαυτού του...» (Σαηεντολογία: Θεωρία και Πράξη 1994,
Alejandro Frigerio, Διδάκτορας Φιλοσοφίας
Μπουένος Άιρες
1996
